Opowiedz wnukowi – styczniowy Klub Sagi

Czym jest świadomość narodowa i co ją określa?

Jeśli przyjąć, że tożsamością narodu jest jego historia oraz tradycje kulturowe przekazywane z pokolenia na pokolenie – świadomość narodowa to poczucie silnej przynależności historycznej do danej nacji, przekonanie o wspólnym pochodzeniu, tradycji i kulturze, to postawa identyfikująca się z symbolami narodowymi takimi jak godło, barwy narodowe, poszanowanie hymnu narodowego, gotowość do obrony tychże wartości (w tym przejawia się patriotyzm). Świadomość narodowa jest istotnym czynnikiem wpływającym na istnienie narodu jako całości i zależy w znacznej mierze od tradycji rodzinnych i obyczajach kultywowanych w domach, przekazywaniu prawdy o faktach historycznych, dbałości o czystość języka, jakim się porozumiewamy. W tym dużą rolę odgrywa szkoła i wzorce osobowe nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą.

Historia naszego narodu doświadczanego czasami zaborów, utratą niepodległości i wyniszczających wojen, wielokrotnie dostarczała przykładów jednoczenia się wokół sprawy narodowej, w obronie języka czy religii. Strajk szkolny dzieci z Wrześni (pod zaborem pruskim) w obronie języka polskiego, w nauce religii jest tego wymownym przykładem. Nauka na tajnych kompletach, organizowanie nielegalnych koncertów muzyki polskiej i poezji w czasie II wojny światowej, miały podtrzymywać ducha narodu walczącego z okupantem i kształtować świadomość narodową dla przyszłych pokoleń.

Jak dziś możemy kształtować świadomość narodową?

W czasach globalizacji, przenikania się różnych kultur i nacji (czemu sprzyjają migracje zarobkowe młodych ludzi w poszukiwaniu pracy, małżeństwa z obcokrajowcami, osiedlanie się z dala od kraju pochodzenia, przyswajanie obcych wzorców kulturowych i obyczajów), łatwo o utratę narodowej świadomości. Szanujmy chrześcijańską tożsamość naszego narodu upowszechniając wzorzec osobowy papieża Polaka św. Jana Pawła II, apostoła wiary i pokoju na świecie. Dbajmy o ciągłość historyczną pokoleń organizując spotkania młodzieży z weteranami i bohaterami II wojny światowej, z AK-owcami w rocznice Powstania Warszawskiego, organizując wycieczki do muzeów i miejsc upamiętniających ważne wydarzenia historyczne. Pielęgnujmy pamięć o naszych przodkach, porządkując cmentarze. Przystańmy na dźwięk syren w rocznice 1 VIII i 1 IX. Zapalmy świeczkę w oknie 13 XII. Pamiętajmy... bądźmy dumni z osiągnięć polskich naukowców, artystów, sportowców, literatów, ludzi kultury i promujmy ich działalność. Przykładem promocji młodych artystów -muzyków jest coroczne Międzynarodowe Forum Pianistyczne w Sanoku, w którym uczestniczą wykonawcy - reprezentanci 4 kultur, wspólnie koncertując i poznając tradycje muzyczne swoich narodów. Doceńmy rolę starszego pokolenia - babć i dziadków w przekazywaniu wnukom tradycji i obyczajów związanych z danym regionem (regionalne stroje, pieśni ludowe, taniec),  językiem (np. gwara śląska, dialekty górali), przygotowywaniem potraw regionalnych, nauki rękodzieła, poznawaniu podań ludowych i porzekadeł („Przysłowia mądrością narodów”). Nade wszystko uczmy młodzież godnego zachowania się wobec symboli narodowych - naszego hymnu, godła i barw narodowych - aby skandowane na stadionach hasło „Polska! Biało-czerwoni!” było wyrazem autentycznego patriotyzmu i umiłowania własnego narodu – Polski!

PS.

Moja 85-letnia Mama, schorowana, naznaczona wieloma niedomogami wieku starczego (w tym - lukami w pamięci) na pytanie „Kto ty jesteś?” - natychmiast odpowiada: „Polak mały!” i bezbłędnie dialoguje ze mną, ożywiając się zwłaszcza w końcowym wersie: „W Polskę wierzę!” Wychowankowie przedwojennego „Katechizmu polskiego dziecka” Władysława Bełzy…